Սալուտեմ 2.2021
Անշունչն օրգանականի վերածելու գաղտնիքը. Կլիմենտ Տիմիրյազև (1843-1920). Սալուտեմ ամսագիր №2
![Անշունչն օրգանականի վերածելու գաղտնիքը. Կլիմենտ Տիմիրյազև (1843-1920). Սալուտեմ ամսագիր №2 Անշունչն օրգանականի վերածելու գաղտնիքը. Կլիմենտ Տիմիրյազև (1843-1920). Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/big/file_59126_7825148.jpg)
Ռուս բուսաբան-ֆիզիոլոգ, բնագետ, բույսերի ֆիզիոլոգիայի մասնագետ, ֆոտոսինթեզի խոշոր հետազոտող, Ռուսաստանում Դարվինի էվոլյուցիոն գաղափարների առաջին քարոզիչներից, պատմաբան: Կլիմենտ Տիմիրյազևին է նվիրված «Բալթիկայի պատգամավորը» ֆիլմը։
Կլիմենտ Տիմիրյազևի հիմնական գիտական աշխատանքները նվիրված են ֆոտոսինթեզի խնդիրների փորձարարական և տեսական մշակումներին։ Նա ուսումնասիրում էր ֆոտոսինթեզի կախվածությունը լույսի բաղադրությունից, զարգացրել է ֆոտոսինթեզի էվոլյուցիայի միտքը։ Պարզել է, որ ֆոտոսինթեզն իրականացվում է էներգիայի պահպանման օրենքին խիստ համապատասխան. քլորոֆիլները կլանում են արևային լույսի էներգիան, ածխա-թթու գազը և ջուրը` օրգանական նյութերի առաջացման նպատակով։
1868-1875 թթ. իր հետազոտություններում Տիմիրյազևն առաջին անգամ ցույց է տալիս, որ քլորոֆիլի կանաչ գունավորումը արևային էներգիան կլանելու հատկություն ունի, իսկ քլորոֆիլի կողմից լույսի առավելագույն կլանումն ընկնում է սպեկտրի կարմիր մասի վրա։ 1892 թ. նա ստանում է քլորոֆիլի առաջին սպեկտրոգրամը։ Տիմիրյազևի հետազոտությունները հաստատում էին կենդանի և անկենդան բնության միջև նյութերի և էներգիայի շրջապտույտի և կապի միասնական տեսությունը: Նա զգալի ներդրում է ունեցել բույսերի երաշտի նկատմամբ դիմակայունության և հանքային սնուցման հիմնահարցերի ուսումնասիրման մեջ։
Տիմիրյազևն ազնվականի ընտանի-քից էր։ Մայրն անգլուհի էր, ուստի տղան վաղ հասակից ուսումնասիրել է անգլերեն, գերմաներեն և ֆրանսերեն։ 1861 թ. ընդունվել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան՝ իրավաբանական ֆակուլտետ, ապա տեղափոխվել ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի բնագիտական բաժին, որն ավարտել է ոսկե մեդալով, չնայած համալսարանից հեռացվել էր ուսանողական անկարգություններին մասնակցելու համար, ապա վերականգնվել էր որպես ազատ ունկնդիր։ 1867 թ. նա ղեկավարում էր Սիմբիրսկի նահանգի ագրոքիմիական կայանը, իսկ մեկ տարի հետո նրան ուղարկում են արտերկիր՝ պրոֆեսորական կոչման համար ստաժավորում անցնելու նպատակով։ Երկամյա ստաժավորումն անցնում է Գերմանիայում և Ֆրանսիայում: Վերադարձին պաշտպանում է մագիստրոսական ատենախոսությունը և պրոֆեսորի կոչումով աշխատանքի է ացնում Մոսկվայի Պետրովյան գյուղատնտեսական և անտառային ակադեմիայում, որտեղ աշխատում է մինչև վերջինիս փակումը՝ 1892 թվականը։ 1872 թ. հենց Գյուղատնտեսական ակադեմիայի տարածքում Տիմիրյազևը գործնականում փորձարկում էր իր գաղափարները և կառուցում առաջին ջերմոցը՝ «վեգետացիոն տնակը»։
Համաշխարհային ճանաչումը
1875 թ. Կլիմենտ Տիմիրյազևը պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսությունը «Բույսերի կողմից լույսի յուրացումը» թեմայով, իսկ 1877 թ. հրավիրվել է Մոսկվայի համալսարանի Բույսերի անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի ամբիոն։ 1878-ին լույս է տեսել նրա «Բույսերի կյանքը» գիրքը, որը թարգմանվել է աշխարհի շատ լեզուներով և Տիմիրյազևին համաշխարհային ճանաչում բերել։ 1902 թ. արժանացել է Մոսկվայի համալսարանի վաստակավոր պրոֆեսորի կոչմանը։ Նա արել է հնարավորը գիտությունը և նոր բացահայտումները հասարակության մեջ լայնորեն տարածելու համար։
1909 թ. Տիմիրյազևը Ռուսաստանի միակ ներկայացուցիչն էր՝ հրավիրված Չարլզ Դարվինի 100-ամյակին նվիրված տոնակատարությանը։ Ի դեպ, Դարվինի հետ նա անձամբ հանդիպել է իր կալվածքում 1877 թվականին։
1920 թ. լույս է տեսել Տիմիրյազևի վերջին գիրքը՝ «Գիտությունը և ժողովրդավարությունը»։
Կլիմենտ Տիմիրյազևը մահացել է 1920 թվականի ապրիլի 28-ին` թոքաբորբից։
https://w.histrf.ru
http://libryansk.ru
https://biblioclub.ru
«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![«Խելքը գրեթե անօգուտ է այն մարդու համար, որն այլ որակներ չունի». Կարել Ալեքսիս (1873-1944). Սալուտեմ ամսագիր №2 «Խելքը գրեթե անօգուտ է այն մարդու համար, որն այլ որակներ չունի». Կարել Ալեքսիս (1873-1944). Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59158_6681525.jpg)
Ֆրանսիացի վիրաբույժ, կենսաբան և ախտաֆիզիոլոգ, 1912 թվականին ֆիզիոլոգիայի և բժշկության բնագավառում արժանացել է Նոբելյան մրցանակի՝ անոթների կարման օրիգինալ մեթոդների և հյուսվածքային կուլտուրաների աճեցման...
![](images/calendar.png)
![Ծիրանը ժողովրդական բժշկության մեջ և կոսմետոլոգիայում Ծիրանը ժողովրդական բժշկության մեջ և կոսմետոլոգիայում](up/article/small/file_59180_7736202.jpg)
Բոլորիս հայտնի է արևահամ այս պտուղը։ Նուրբ և հյութալի պտղամիսը, թավշյա կեղևը ոչ մեկին անտարբեր չի թողնում։
Հայաստանում գեթ մեկ անգամ եղած ճանապարհորդները, ովքեր հնարավորություն են ունեցել փորձելու...
![](images/calendar.png)
![Յոգա. Սալուտեմ ամսագիր №2 Յոգա. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59181_4118140.jpg)
Յոգայի մշակույթը եկել է Հնդկաստանից: «Յոգա» բառի նշանակության մասին հետազոտողները դեռ վիճում են: Գոյություն ունի երկու տարածված վարկած: Առաջինի համաձայն՝ յոգան պետք է հասկանալ ոչ թե որպես գործընթաց...
![](images/calendar.png)
![Պաղպաղակի ստեղծման պատմությունից, որտեղ դեր ունեն նաև հայերը. Սալուտեմ ամսագիր №2 Պաղպաղակի ստեղծման պատմությունից, որտեղ դեր ունեն նաև հայերը. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59179_9722814.jpg)
Հնագույն ժամանակներում մարդիկ փնտրում էին թարմացնող միջոցներ, որոնք կօգնեին դիմակայել ամառվա շոգին։ Պաղպաղակի ինքնատիպ «նախորդներն» էին մրգային հյութերը՝ խառնված ձյան կամ սառցի հետ, որոնք հայտնի էին հին Արևելքում...
![](images/calendar.png)
![«Արգինե Դավթյան» էսթետիկ բժշկության և գեղեցկության կենտրոն. Սալուտեմ ամսագիր №2 «Արգինե Դավթյան» էսթետիկ բժշկության և գեղեցկության կենտրոն. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59178_1044895.jpg)
«Արգինե Դավթյան» էսթետիկ բժշկության և գեղեցկության կենտրոնը գործում է շուրջ 14 տարի, ոլորտի լավագույն կենտրոններից է և ունի լուրջ ավանդ էսթետիկ ոլորտի կայացման և զարգացման գործում...
![](images/calendar.png)
![«Մի՛ վնասիր» սկզբունքը բժշկի համար պետք է լինի առաջնային». Միքայել Նարիմանյան. Սալուտեմ ամսագիր №2 «Մի՛ վնասիր» սկզբունքը բժշկի համար պետք է լինի առաջնային». Միքայել Նարիմանյան. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59155_4889150.jpg)
Մեր զրուցակիցն է ԵՊԲՀ Ընտանեկան բժշկության ամբիոնի վարիչ, բժշկագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Միքայել Նարիմանյանը...
![](images/calendar.png)
![Հանքային ջրեր. Սալուտեմ ամսագիր №2 Հանքային ջրեր. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59182_902889.jpg)
Հանքային ջրերի մասին հիշատակումներ կան դեռևս մ.թ.ա. XV դարի հնդկական Վեդաներում։ Մարդիկ հնուց հանքային ջրերն օգտագործում էին հիվանդությունների կանխարգելման և բուժման համար։ Հանքային ջրերի արդյունավետության...
![](images/calendar.png)
![Առաջին օգնությունը ոտքի կոտրվածքի ժամանակ. Սալուտեմ ամսագիր №2 Առաջին օգնությունը ոտքի կոտրվածքի ժամանակ. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59161_7408152.jpg)
Ոտքի կոտրվածքը առավել հաճախ առաջանում է ընկնելու կամ հարվածի հետևանքով, ճանապարհատրանսպորտային պատահարների ժամանակ ստացած վնասվածքների պատճառով։ Մարզիկները նման վնասվածք...
![](images/calendar.png)
![«...Որ վիրավորումներից մահերը լինեն բացառություն. սա այն է, ինչի մասին երազում եմ…». Նիկոլայ Բուրդենկո (1876-1946). Սալուտեմ ամսագիր №2 «...Որ վիրավորումներից մահերը լինեն բացառություն. սա այն է, ինչի մասին երազում եմ…». Նիկոլայ Բուրդենկո (1876-1946). Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59157_6481249.jpg)
Ականավոր ռուս վիրաբույժ, ռուսական նյարդավիրաբուժության հիմնադիր, ռազմաբժշկական գործի կազմակերպիչ, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս, ԽՍՀՄ բժշկական գիտությունների ակադեմիայի ստեղծման նախաձեռնող և առաջին նախագահ...
![](images/calendar.png)
![«Բժշկի ուղին սրտի կանչով եմ ընտրել». Սամսոն Խաչատրյան. Սալուտեմ ամսագիր №2 «Բժշկի ուղին սրտի կանչով եմ ընտրել». Սամսոն Խաչատրյան. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59159_6765448.jpg)
Մեր զրուցակիցն է ՀՀ ԱՆ նյարդաբանության գծով խորհրդատու, Առողջապահության ազգային ինստիտուտի Նյարդաբանության և նեյրովիրաբուժության ամբիոնի վարիչ, նյարդաբան, սոմնոլոգ Սամսոն Խաչատրյանը.:...
![](images/calendar.png)
![Աշխատանքային գործընկերներից՝ մարտական ընկերներ. Սալուտեմ ամսագիր №2 Աշխատանքային գործընկերներից՝ մարտական ընկերներ. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59146_4605433.jpg)
«Ավագյան» բժշկական կենտրոնի 4 բժիշկ պատահաբար գործընկերներ դարձան նաև հոսպիտալում:
Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում գրեթե բոլոր բուժհաստատությունները և բուժաշխատողների...
![](images/calendar.png)
![Հայ բուժքույրը դիմացկուն է և հզոր` երեկ, այսօր և վաղը. Գեղանուշ Ստեփանյան. Սալուտեմ ամսագիր №2 Հայ բուժքույրը դիմացկուն է և հզոր` երեկ, այսօր և վաղը. Գեղանուշ Ստեփանյան. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59154_1646731.jpg)
Արցախյան պատերազմից հետո այն եզրահանգմանը եկանք, որ յուրաքանչյուր մարդ ՝ զինվորական, թե հասարակական գործիչ, պետք է լինի իր տեղում և անի իր աշխատանքը` հավուր պատշաճի։ Մարտական գործողությունների ժամանակ...
![](images/calendar.png)
![Լազերային էպիլյացիա. Սալուտեմ ամսագիր №2 Լազերային էպիլյացիա. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/small/file_59156_3335756.jpg)
Բժիշկ-կոսմետոլոգի հմուտ ձեռքերում լազերը դարձել է մարմնի անցանկալի մազերի դեմ պայքարի նուրբ և հզոր գործիք։ Հեշտ է բացատրել, թե ինչու են շատերը նախապատվությունը տալիս լազերային էպիլյացիային, նմանատիպ...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն